Menu wymaga Adobe Flash Playera

Home
Pracownicy
Publikacje
Plakaty
Badania
Simone Dalla Bella
Magdalena Berkowska
Anita Białuńska
Jakub Sowiński
Anna Gruber
Beata Ułas
Dorota Cieślik
Ilona Laskowska
English version
Music Performance & Brain Lab - Research

Główne kierunki badań:


     Synchronizacja senso-motoryczna

Z łatwością można zaobserwować, że muzyka wprawia ludzi w ruch. Gdy tylko słyszymy muzykę zaczynamy się poruszać w jej takt, spontanicznie lub świadomie stukając nogą lub wyginając całym ciałem (Repp, 2006). Zdolności człowieka do synchronizowania się z zewnętrznym rytmem, pulsowaniem, którego źródło znajduje się w otoczeniu, są wyjątkowe (McDermott & Hauser, 2005; Patel, 2006). Synchronizowanie się z bodźcami muzycznymi jest wśród ludzi powszechną czynnością (Nettl, 2000), która, jak się sądzi, preferuje spójność społeczną (Wallin, Merker, & Brown, 2000), umożliwiając zachowania odróżniające nas od innych gatunków. Dlatego wiele osób twierdzi, że synchronizowanie się z bodźcami muzycznymi ma prawdopodobnie bardzo głębokie korzenie biologiczne (Mithen, 2006).

Umiejętność (dokładność) synchronizowania się jest zwykle mierzona w zadaniu wystukiwania (tapping task): prosi się osoby, żeby stukały palcem ręki w podłoże starając się wykonywać ten ruch równocześnie z prezentowanym bodźcem dźwiękowym. Bodziec ten jest wielokrotnie powtarzany w sekwencji, w równych odstępach czasowych. Zamiast sekwencji pojedynczych bodźców stosuje się fragmenty muzyczne.


Jakie mechanizmy są odpowiedzialne za synchronizowanie się z bodźcami dźwiękowymi?
Które struktury mózgu stanowią neuronalne podstawy synchronizacji senso-motorycznej?


Bieżące projekty badawcze prowadzone w MPB Lab obejmują:
  • Powiązanie ruchu z bodźcami muzycznymi, a powiązanie ruchu z bodźcami niemuzycznymi (mową)
    • Białuńska, A., & Dalla Bella, S. (złożone do druku). Captured by music, less by speech.
      audio
    • Dalla Bella, S., Białuńska, A., & Sowiński, J. (2006). Captured by music, less by speech. Proceedings of the 9th International Conference on Music Perception and Cognition. 235.
      pdf
  • Synchronizacja senso-motoryczna z bodźcami muzycznymi i niemuzycznymi u osób z chorobą Parkinsona
    • Laskowska, I., Dalla Bella, S., Rolinska, P., Binek, M., Stachowiak, A., & Gorzelańczyk, E. J. (2006). Sensory-motor synchronization with musical and non-musical stimuli in patients with Parkinson’s disase. Poster, "Annual Meeting of the Cognitive Neuroscience Society", San Francisco (USA), 8-11 kwietnia.
      pdf
  • Synchronizacja senso-motoryczna u osób z wrodzoną amuzją (we współpracy z Isabelle Peretz)
    • Dalla Bella, S. & Peretz, I. (2003). Congenital amusia interferes with the ability to synchronize with music. Annals of the New York Academy of   Sciences, 999, 166-169.
      pdf

Bibliografia

McDermott, J., & Hauser, M.D. (2005). The origins of music: Innateness, uniqueness, and evolution. Music Perception, 23 (1), 29-59.

Mithen, S. (2006). The singing Neanderthals. Cambridge, MA.: Harvard University Press.

Nettl, B. (2000). An ethnomusicologist contemplates universals in musical sound and musical culture. In N.L. Wallin, B. Merker, & S. Brown (Eds.), The origins of music (pp. 463–472). Cambridge, MA: MIT Press.

Patel, A.D. (2006). Musical rhythm, linguistic rhythm, and human evolution. Music Perception, 24, 99-104.

Repp, B.H. (2005). Sensorimotor synchronization: A review of the tapping literature. Psychonomic Bulletin and Review, 12 (6), 969-92.

Wallin, N.L., Merker, B., & Brown, S. (Eds.). The origins of music. Cambridge, MA: MIT Press.



     Śpiewanie

Śpiewanie jest powszechnym wyrazem ekspresji wokalnej. Chęć śpiewania pojawia się w rozwoju bardzo wcześnie. Już niemowlęta wykazują wczesne umiejętności śpiewania. Roczne dziecko śpiewa pierwsze melodie, a półtoraroczny brzdąc odtwarza rozpoznawalne „piosenki” (np. Ostwald, 1973). Jakość wykonania piosenek przez dorosłych jest znacząco porównywalna zarówno dla danej osoby (e.g. Bergeson & Trehub, 2002), jak i pomiędzy osobami (Levitin, 1994; Levitin & Cook, 1996), jeżeli weźmiemy pod uwagę początkową wysokość muzyczną i tempo. Ponadto ostatnie badania pokazują, że nawet u osób rzadko śpiewających jakość wykonania piosenek jest prawidłowa zarówno w wymiarze wysokości muzycznej, jak i w wymiarze czasowym (Dalla Bella, Giguère, & Peretz, 2007). Te wyniki dowodzą, iż śpiewanie jest naturalną czynnością dla większości ludzi.

Można jednak znaleźć wyjątki. Około 4-10 % populacji osób dorosłych wykazuje problemy w odtwarzaniu melodii. Ludzie ci znani jako „tone deaf”, przez całe życie mają trudności z przetwarzaniem muzyki, chociaż nie mają problemów z innymi funkcjami poznawczymi: inteligencją, pamięcią, czy językiem (Peretz, 2001). Typowym zaburzeniem przypisywanym osobom z tone deaf jest to, że śpiewają nie trzymając melodii (np. Sloboda, Wise, & Peretz, 2005). Niemniej jednak większość wcześniejszych badań przeprowadzonych na tych osobach dotyczyła funkcji związanych z percepcją (np., Foxton et al., 2004; Hyde & Peretz, 2004). Bardzo mało wiemy natomiast na temat natury ich zaburzeń w wykonaniu melodii. Ostatnie nasze wyniki pokazały, że słabość wykonania melodii u osób z tone deaf dotyczy w większości wysokości muzycznej a rzadko rytmu; co więcej nieprawidłowe śpiewanie może współwystępować z nie zaburzonymi funkcjami percepcji muzyki (Dalla Bella, Giguère, & Peretz, 2007).


Na jakim poziomie są powszechne umiejętności śpiewania w całej populacji?
Jakie mechanizmy funkcjonalne i anatomiczne mózgu odpowiadają za umiejętność śpiewania?


Bieżące projekty badawcze prowadzone w MPB Lab obejmują: 
  • Umiejętność śpiewania w populacji ludzi (przygotowanie The Sung Performance Battery zawierającej zadania począwszy od oznaczania pojedynczych wysokości muzycznych aż do śpiewania z pamięci znanych melodii).
    • Dalla Bella, S., Giguère, J-F., & Peretz, I. (2007). Singing proficiency in the general population. Journal of The Acoustical Society of America, 121, 1182-1189.
      pdf       audio  audio Nature, Vol 445, Luty 22 2007

  • Umiejętność śpiewania u osób z wrodzoną amuzją oraz u osób z afazją (we współpracy z  Isabelle Peretz and Jean-Francois Giguere). 
    • Giguère, J-F., Dalla Bella, S., & Peretz, I. (2005). Singing abilities in congenital amusia. Poster, "Annual Meeting of the Cognitive Neuroscience Society", Nowy Jork (USA), 10-12 kwietnia.
      pdf
  • Umiejętności śpiewania w czysto wokalnych zaburzeniach tone deafness.


Bibliografia

 Bergeson, T.R., & Trehub, S.E. (2002). Absolute pitch and tempo in mothers’ songs to infants. Psychological Science, 13(1), 72-75.

Dalla Bella, S., Giguère, J-F, & Peretz, I. (2007 – in press). Singing proficiency in the general population. Journal of the Acoustical Society of America.

Foxton, J.M., Dean, J.L., Gee, R., Peretz, I., & Griffiths, T.D. (2004). Characterization of deficits in pitch perception underlying ‘tone deafness’. Brain, 127, 801-810.

Hyde, K., & Peretz, I. (2004). Brain that are out of tune but in time. Psychological Science, 15(5), 356-360.

Levitin, D.J. (1994). Absolute memory for musical pitch: Evidence from the production of learned melodies. Perception & Psychophysics, 56, 414-423.

Levitin, D.J., & Cook, P.R. (1996). Memory for musical tempo: Additional evidence that auditory memory is absolute. Perception & Psychophysics, 58, 927-935.

Ostwald, P. F. (1973). Musical behavior in early childhood. Developmental  Medicine and Child Neurology, 15, 367-375.

Peretz, I. (2001). Brain specialization for music: New evidence from Congenital Amusia. Annals of the New York Academy of Sciences, 930, 189-192.

Sloboda, J.A., Wise, K.J., & Peretz, I., (2005). Quantifying tone deafness in the general population. Annals of the New York Academy of Sciences, 1060, 255-261.



     Dynamika ruchów w wykonaniu muzycznym

Większość z nas potrafi docenić niepowtarzalne wykonania utworów muzycznych przez sławnych muzyków. Jednak wciąż trudno jednoznacznie stwierdzić, co tak naprawdę jest charakterystycznego w sztuce konkretnych, wybitnych wykonawców. Muzyka, tak samo jak mowa, składająca się z sekwencji szybko następujących po sobie dźwięków produkowanych przez człowieka (Palmer, 1997), powstaje dzięki odpowiednim ruchom, które manifestują efekty współdziałania struktur (e.g. Hardcastle & Hewlett, 1999): na wyprodukowanie każdego tonu ma wpływ jego specyficzny kontekst sekwencyjny. Takie efekty współdziałania struktur są widoczne w ruchu, który jest wynikiem przewidywania.

Posiadana wiedza nie daje jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy ruchy muzyków są wyjątkowe, odmienne od reszty ludzi, czy też są determinowane przez takie same ograniczenia będące wynikiem efektów współdziałania struktur, powszechnie dotyczących ludzi. Niemniej jednak w normalnych warunkach nie zdarza się, abyśmy mylili własne ruchy z ruchami innych osób. Zgodnie z tym twierdzeniem, wzór aktywacji ośrodków motorycznych kory mózgowej pojawiający się w czasie wykonywania ruchów musi być odmienny, gdy sami wykonujemy ruch, niż gdy obserwujemy ruchy innych osób (np. Grèzes, Frith, & Passingham, 2004; Jackson & Decety, 2004). Może to sugerować, że muzyk wykonuje ruchy, które posiadają specyficzne właściwości, umożliwiające nam rozróżnienie konkretnego wykonawcy od innych. Najprawdopodobniej właśnie dynamiczne właściwości ruchu celowego (prędkość i przyspieszenie) zawierają unikalne informacje dotyczące odrębnej tożsamości wykonawcy.

Ostatnio zebrane przez nas dane pokazały, że ruch palca pianisty podczas uderzania w klawisz i podnoszenia palca po uderzeniu zawierają dynamiczne znaczniki (zmiany prędkości i przyspieszenia) dotyczące albo wykonawcy, albo konkretnego palca (Dalla Bella & Palmer, 2006). Te znaczniki są niezależne od wpływu na ruch efektu współdziałania struktur.


Które parametry dynamiki ruchu wyrażają odrębną tożsamość muzyka? Czy te same parametry wskazują odrębną tożsamość wykonawcy także w trakcie wykonywania innych niż granie na instrumencie ruchów celowych?

Bieżące projekty badawcze prowadzone w MPB Lab obejmują:
  • Parametry dynamiki ruchów celowych w grze na fortepianie przy użyciu techniki Motion Capture (we współpracy z Caroline Palmer)
    • Dalla Bella, S., & Palmer, C. (2006). Personal identifiers in musicians’ finger movement dynamics. Poster, "Annual Meeting of the Cognitive Neuroscience Society", San Francisco (USA), 8-11 kwietnia.
      pdf

Bibliografia
Dalla Bella, S., & Palmer, C. (2006). Personal identifiers in musicians’ finger movement dynamics. Supplement of the Journal of Cognitive Neuroscience, 239.

Grèzes, J., Frith, C.D., & Passingham, R.E. (2004). Inferring false beliefs from the action of oneself and others: an fMRI study. Neuroimage, 21(2), 744-750.

Hardcastle, W.J., & Hewlett, N. (1999). Coarticulation: Theory, data and techniques. Cambridge: Cambridge University Press.

Jackson, P.L., & Decety, J. (2004). Motor cognition: a new paradigm to study self-other recognition. Current  Opinions in Neurobiology, 14(2), 259-263.

Palmer, C. (1997). Music performance. Annual Review of Psychology, 48, 115-138.


Last updated: 08.10.2007